حوزه‌های فرهنگی دچار بحران مخاطب‌اند

به گزارش خبرگزاری مهر، محمود اکرامی فر، شاعر و پژوهشگر فرهنگ و رسانه با حضور در سی و چهارمین دوره نمایشگاه کتاب تهران گفت: ادبیات دفاع مقدس تاکنون چهار مرحله تهییجی، توصیفی، تبیینی و مرحله اجتماعی را طی کرده است. امروز لازم است این ادبیات به پاسخگویی به شبهات نسل نت در قالب اشعار ادبی بپردازد.

این محقق ادامه داد: من باوری ندارم که مردم ما نسبت به فرهنگ و سرزمین خود بی تفاوت و یا حتی کم تفاوت شده اند. بپذیریم که وقتی شرایط عوض می‌شود، تغییراتی در سلسله مراتب باورها و ارزش‌ها اتفاق می‌افتد، با این توضیح اگر خدایی نکرده دوباره شرایط قبلی به‌وجود آید و جنگی رخ دهد، باز ما شاهد همان شرایط و رشادت‌ها هستیم.

دبیر چندین دوره جشنواره شعر دفاع مقدس افزود: به نظر من سوال اساسی جوانان امروز این است که چرا جنگ؟ چرا دفاع مقدس؟ و حتی چرا انقلاب؟ و یک شاعر به عنوان یک رسانه اجتماعی فرهنگی بیش از هر چیزی باید رسالتش را پرداختن به این چرایی‌ها قرار دهد.

وی گفت: در کنگره شعر دفاع مقدس باید بتوانیم اشعاری تولید کنیم که به نسل نو امروز و سوالات آنان پاسخ دهد. متأسفانه علی رغم برگزاری چندین کنگره شعر دفاع مقدس در این حوزه، در جامعه اثری نداشته و نداریم و اثر کارهای فرهنگی خود را نمی‌توانیم بسنجیم. زمانی فیلم بروسلی خیلی مطرح بود و جوانان پس از تماشای این فیلم، بزن بزن می‌کردند، یعنی اثر این فیلم ایجاد روحیه جدال بود. اما هنوز معلوم نیست که آثار هنری و فرهنگی که ما در حوزه دفاع مقدس به مدد هنرمندان خود طراحی و ایجاد کرده‌ایم، به لحاظ هنجاری و رفتارهای اجتماعی چه تأثیری بر مردم داشته و دارد.

اکرامی فر ادامه داد: همیشه کنگره‌های ما با اختتامیه پایان می‌یابند، در حالی که من به عنوان یک پژوهشگر معتقدم که هر پایانی به ویژه پایان‌های این‌چنینی، باید با شروع هزاران کار پژوهشی و فرهنگی همراه شود. ولی به علت فقدان سازمان و فرایندی برای اثرسنجی فعالیت‌های کنگره، در حال حاضر نمی‌توانیم در مورد میزان اثرسنجی آثار منتشره و برگزاری کنگره‌های خود اظهار نظر متقنی داشته باشیم.

وی افزود: امروز فرهنگ با چالش مخاطب مواجه است و این اختصاص به شعر و ادبیات ندارد و حوزه‌های دیگر مثل فیلم و سینما، تئاتر و موسیقی را هم در بر می‌گیرد. من سال گذشته پژوهشی در زمینه میزان مخاطبان تئاتر کشور داشته ام. به شدت تعداد مخاطبان تئاتر کم است. همچنان که تعداد علاقه مندان سینما رو ما کم شده است. چرا؟ چون ما در شرایطی به سر می بریم که مخاطبان کالاهای فرهنگی ما به شدت کم شده اند. اولویت‌های مخاطب امروز متفاوت شده است. مخاطب امروز دوست دارد به زندگی خود بپردازد و هزینه‌های رفاهی و معیشتی خانواده برای او اولویت دارد.

اکرامی فر گفت: امروز در تمام حوزه‌های فرهنگ ما دچار بحران مخاطب هستیم. چه مخاطب عام و چه مخاطب خاص. چون فرهیختگان ما در تولید آثار کمتر مخاطب سنجی کرده‌اند و بیشتر برای دل خودشان خلق کرده اند نه نیازمخاطب. بنابراین نباید انتظار داشته باشند که مخاطب با آنها همسو باشد. تولیدات فرهنگی ما از دغدغه‌های عادی و عالی مردم مبراست. بنابراین به شخصه مهمترین بحران فرهنگی جامعه را بحران مخاطب می دانم.

این فعال فرهنگی افزود: امروز ما در عصر شهروند رسانه زندگی می‌کنیم و هر شهروندی خود می‌تواند مهندسی پیام را داشته باشد. در چنین حالتی مردم بیش از آنکه بخواهند بشنوند، تمایل دارند که بگویند. همچنان که بیش از آنکه بخواهند گیرنده پیام باشند، با توجه به گوشی‌های موبایل امروزی دوست دارند فرستنده پیام‌ها باشند. و پدیده «خود بیانگری» و فریب فالوور و تهدیدهای ترویج میکرو سلبریتی ها رایج شده است.